Οι 3 άνδρες που θα σώσουν το ευρώ από την καταστροφή

Oι περισσότεροι γνωρίζουν το Σχέδιο Μάρσαλ. Κάποιοι -οι πιο μυημένοι με τα οικονομικά των κρίσεων- έχουν ακουστά και για τα Ομόλογα Brady. Κανείς όμως δεν γνωρίζει το Σχέδιο Brunnermeier, τα Ομόλογα Bishop ή τη Συνθήκη Gros.

Ο λόγος, είναι απλός. Γιατί όλες αυτές οι «μαγικές» λύσεις στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους δεν υπάρχουν… ακόμα. Και όμως. Την ώρα που οι Ευρωπαίοι πολίτες πασχίζουν να ζήσουν με τις συνέπειες της κρίσης, και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ψάχνουν εναγωνίως για μια κοινώς αποδεκτή αλλά και αποτελεσματική θεραπεία της, κάποιοι φιλόδοξοι στοχαστές δουλεύουν νύχτα μέρα πάνω σε έναν διαφορετικό σκοπό. Να αρπάξουν μια τέτοια ευκαιρία, που παρουσιάζεται το πολύ μια φορά στη ζωή ενός ακαδημαϊκού, για να γράψουν το όνομά τους στην ιστορία.

Όποιος βρει μια λύση στην κρίση και πείσει τους Ευρωπαίους να την υιοθετήσουν, θα έχει εξασφαλίσει μια ζηλευτή θέση στην ιστορία. Σαν αυτή που κέρδισε ο George C. Marshall, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών που σκέφτηκε το σχέδιο των ΗΠΑ να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ή σαν εκείνη του Nicholas F.Brady, του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών που με τα φιλικά προς τους επενδυτές ομόλογά του, έδωσε τέλος στην κρίση που έπληξε τη Λατινική Αμερική στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Εάν λοιπόν, κανείς έπρεπε να ποντάρει στο όνομα του ανθρώπου που θα λύσει το γρίφο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, θα πρέπει μάλλον να αρχίσει να παρακολουθεί τους Markus K. Brunnermeier, Graham Bishop και DanielGros. Πρόκειται για τρεις στοχαστές που απολαμβάνουν μεγάλου σεβασμού στους κορυφαίους κύκλους των policymakers και έχουν πρόσβαση στους ανθρώπους – κλειδιά της Ευρώπης.

Ο καθένας από αυτούς προτείνει το δικό του Μεγάλο Σχέδιο για να σωθεί η Ευρωζώνη από την καταστροφή. Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να γνωρίζει ότι το σχέδιό του θα δουλέψει. Όμως, αυτό δεν τους αποτρέπει από το να περιφέρουν τις παρουσιάσεις PowerPoint σε συναντήσεις με σημαίνοντες αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και ασφαλώς στο Βερολίνο, αφού το πράσινο φως της γερμανικής κυβέρνησης είναι το Α και το Ω για να προχωρήσει το όποιο σχέδιο.

Οι προσεγγίσεις των τριών ανδρών, των τριών αντιπάλων όπως θα μπορούσε να πει κανείς, διαφέρουν. Όμως, ο τελικός τους στόχος είναι μάλλον κοινός. Να βοηθήσουν τις δύο μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες που βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, την Ισπανία και την Ιταλία, να βρουν αγοραστές για τα ομόλογά τους σε ένα λογικό κόστος δανεισμού, ώστε να μπορέσουν οι κυβερνήσεις τους να επιτύχουν την επανεκκίνηση των οικονομιών αυτών. Εάν καταφέρουν να βρουν ένα σχέδιο που θα πείθει τη Γερμανία ότι δεν θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη στην περίπτωση που οι χώρες αυτές ξεμείνουν από χρήματα, θα έχουν επιτύχει.

«Δεν υπάρχει έλλειψη ιδεών για την επίλυση της κρίσης, όμως, υπάρχει έλλειψη εφαρμόσιμων σχεδίων», εξηγεί ο Brunnermeier, Γερμανός καθηγητής Οικονομικών του Princeton και εκπρόσωπος του Euro-nomics, μιας νεοσύστατης ομάδας εννέα οικονομολόγων από την Ευρωζώνη που εστιάζει στην ευρωπαϊκή κρίση. Το σχέδιο του Brunnermeier προβλέπει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ομολόγου, το οποίο δεν θα επιβαρύνει υπερβολικά τα γερμανικά δημόσια ταμεία.

Από την πλευρά του, ο Daniel Gros προωθεί τη μετατροπή του μόνιμου ευρωπαϊκού μηχανισμού διάσωσης ESM σε αδειοδοτημένη τράπεζα, η οποία θα μπορεί να αγοράζει τα προβληματικά ομόλογα της Ισπανίας και της Ιταλίας. Ο ακαδημαϊκός, που είναι Γερμανός αλλά σπούδασε στην Ιταλία και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, έριξε για πρώτη φορά στο τραπέζι την πρότασή του αυτή το 2011, σε μία μελέτη την οποία συνέταξε με ένα ακόμα γνωστό όνομα του finance, τον Thomas Mayer, τότε επικεφαλής οικονομολόγο της Deutsche Bank. Το σχέδιο αυτό συζητιέται στους διαδρόμους των ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων.

Μόλις πρόσφατα, ο Ewald Nowotny, μέλος του δ.σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δήλωσε ότι υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ ενός τέτοιου σχεδίου. Ουσιαστικά, ο Gros προτείνει να χρησιμοποιηθούν τα 500 δισ. ευρώ των κεφαλαίων του ESM για να δανειστεί ο μηχανισμός πενταπλάσιο ποσό από την ΕΚΤ. Εάν αυτά τα χρήματα χρησιμοποιηθούν για την αγορά των ομολόγων της Ισπανίας ή της Ιταλίας στις σημερινές τιμές τους, οι οποίες εμφανίζουν discount έναντι της ονομαστικής αξίας τους, αυτόματα, το χρέος των χωρών αυτών μειώνεται.

Ο Gros έφερε την ιδέα του και στο Βερολίνο, παρουσιάζοντάς την στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Παρότι δεν επιθυμεί να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, εντούτοις διαβεβαιώνει ότι η γερμανική πλευρά δεν απέκλεισε το σχέδιο.

Στους ίδιους γερμανικούς κύκλους φέρεται να παρουσιάζει τη δική του ιδέα και ο Brunnermeier. Η δική του πρόταση, και των υπόλοιπων οικονομολόγων της ομάδας Euro-nomic, στηρίζεται στην ανάγκη για τη δημιουργία μιας ασφαλούς ευρωπαϊκής επένδυσης, η οποία θα έδινε τέλος στην άτακτη φυγή των επενδυτών από τα ισπανικά και ιταλικά ομόλογα και τη στροφή τους προς την ασφάλεια των γερμανικών bunds.

Το δικό του σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού οργανισμού χρέους, ο οποίος, εν καιρώ, θα αγοράσει ευρωπαϊκά ομόλογα ύψους έως 5,5 τρισ. ευρώ, τόσο απευθείας από τις κυβερνήσεις όσο και μέσω της δευτερογενούς αγοράς.

Για να χρηματοδοτήσει τις αγορές αυτές, ο οργανισμός θα εκδίδει δύο τύπους ευρω-ομολόγων. Ο ένας θα είναι πολύ ασφαλή ομόλογα, με την πλήρη εγγύηση της Ευρωζώνης και ο δεύτερος θα είναι πιο ριψοκίνδυνα ομόλογα, τα οποία οι επενδυτές θα αγοράζουν γνωρίζοντας ότι εάν η Ισπανία ή η Ιταλία χρεοκοπήσουν, θα υποστούν ζημιές.

Ο Brunnermeier ονομάζει τα χαμηλού ρίσκου ομόλογα Esbie (European safebond) και σπεύδει να εξηγήσει ότι αυτοί οι τίτλοι διαφέρουν από την αρχική πρόταση για τα ευρω-ομόλογα, καθώς σε αυτή την περίπτωση, εάν μία χώρα συναντήσει προβλήματα, τα πλουσιότερα κράτη, όπως η Γερμανία, δεν θα είναι υπεύθυνα για την αποπληρωμή των χρεών της.

Στην ίδια κεντρική ιδέα, ότι δηλαδή η Γερμανία δεν θα πρέπει να πληρώνει το «λογαριασμό» ολόκληρης της Ευρωζώνης, στηρίζεται και το σχέδιο τουBishop. Πρόκειται για έναν πρώην investment banker και σύμβουλο της Κομισιόν, ο οποίος εκπροσωπεί την European League for EconomicCooperation, μία ομάδα επιχειρηματιών που στηρίζουν τη στενότερη ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Ο Bishop προωθεί την ιδέα ενός ευρωπαϊκού fund ύψους 2,5 τρισ. ευρώ, που θα εκδώσει βραχυπρόθεσμους τίτλους, για να καλύψει τις ανάγκες δανεισμού όλων των χωρών της Ευρωζώνης. Οι τίτλοι θα απολαμβάνουν εγγυήσεις στα πρότυπα αυτών που δόθηκαν στο EFSF, με τη Γερμανία να εγγυάται το 28% του fund, και επομένως, να μην είναι αναγκασμένη να πληρώσει περισσότερα στην περίπτωση χρεοκοπίας της Ιταλίας ή της Ισπανίας.

Ο Bishop έχει ήδη παρουσιάσει το σχέδιό του στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Herman Van Rompuy και ισχυρίζεται ότι εκείνος και άλλοι ηγέτες στηρίχθηκαν πάνω σε αυτό τον Ιούνιο, όταν παρουσίασαν το όραμά τους για το μέλλον της Ευρωζώνης.

Αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μία από τις τρεις προτάσεις θα εφαρμοστεί τελικά στην Ευρώπη (τόσο το Σχέδιο Μάρσαλ όσο και τα Ομόλογα Brady ήταν σχέδια που προήλθαν μέσα από τους κόλπους των κυβερνήσεων και όχι από έξω), οι τρεις οικονομολόγοι νιώθουν ότι βρίσκονται σε μία κούρσα που θα έχει μόνο έναν νικητή. Ο Bishop, μάλιστα, πιστεύει ότι η δική του πρόταση είναι η επικρατέστερη. Μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν ένας από τους τρεις κυρίους θα γράψει το όνομά του στην ιστορία ως εκείνου που έσωσε το ευρώ από την καταστροφή.

http://www.sofokleous10.gr