Με πρόσφατη εγκύκλιό του, το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών, όρισε την έναρξη στις διαδικασίες κατάσχεσης για ληξιπρόθεσμες οφειλές σε Ταμεία, μέσω απευθείας κατασχέσεων από τραπεζικούς λογαριασμούς οφειλετών.
Για τις υπόλοιπες οφειλές προς το Δημόσιο (πέραν των ασφαλιστικών) ομοίως η αναστολή έχει παύσει και πλέον κοινοποιούνται κατασχετήρια. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες περιπτώσεις φοροδιαφυγής, μη απόδοσης ή παρακράτησης ΦΠΑ με χρήση πλαστών και εικονικών τιμολογίων -εφόσον οι παραβάσεις υπερβαίνουν το ποσό των 150.000 ευρώ.
Μέσα σ' αυτό το κλίμα προκύπτει εύλογα το ερώτημα των κοινών λογαριασμών, Φορολογούμενοι και οφειλέτες του Δημοσίου αναρωτιούνται τι τύχη θα έχουν οι καταθέσεις τους οι οποίες δεν βρίσκονται σε προσωπικούς αλλά σε κοινούς (και συνήθως οικογενειακούς) λογαριασμούς και αν κινδυνεύουν τα χρήματα των συζύγων ή των παιδιών τους. Ας δούμε λοιπόν τι ισχύει.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
Οι εκκαθαρισμένες απαιτήσεις του Δημοσίου εισπράττονται βάσει δύο θεμελιωδών κωδικοποιημένων νομοθετημάτων:
1) Του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας – ν.4174/2013
2) Του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων – ν.δ. 356/1974
Ο λόγος συνύπαρξης αυτών των δύο νομοθετημάτων είναι πως ο 4174/13 ήρθε να συνδράμει τον ισχύοντα Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/13) με διατάξεις οι οποίες να εξειδικεύονται σε ορισμένες φορολογικές παραβάσεις κατά τέτοιο τρόπο που να εξυπηρετεί τους σκοπούς της χώρας στη προσπάθεια άμεσου (βίαιου μπορεί κανείς να πει) εκσυγχρονισμού της την τελευταία πενταετία. Επί παραδείγματι, η λογική δημιουργίας συνεκτικών εισπρακτικών μηχανισμών κατάλληλα νομικά πλαισιωμένων, που θα εξασφαλίζουν την αποδοτικότητά τους,γίνεται αντιληπτή από την ίδρυση μέσω του εν λόγω ΚΦΕ, του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τον Κ.Φ.Δ. και τον Κ.Ε.Φ.Ε..
Αυτό που ισχύει grosso modo είναι πως το γενικό πλαίσιο είσπραξης από το Δημόσιο καθορίζεται από τον Κ.Ε.Δ.Ε. ενώ ο Κ.Φ.Δ. έρχεται να υπερισχύσει στα σημεία που αυτός ορίζει διαφορετικά.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Η Φορολογική Διοίκηση, προκειμένου να διασφαλίζει την είσπραξη φόρων, μπορεί σε επείγουσες περιπτώσεις ή για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος για την είσπραξη των φόρων, να προβαίνει με βάση τον εκτελεστό τίτλο του άρθρου 45 του Κ.Φ.Δ.πριν τη λήξη της προθεσμίας καταβολής της οφειλής και χωρίς δικαστική απόφαση στην επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης κινητών, ακινήτων, εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε αυτά, απαιτήσεων και γενικά όλων των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη του Δημοσίου είτε βρίσκονται στα χέρια του είτε στα χέρια τρίτου (συνεπώς και Τράπεζας).
Σε αναλογική εφαρμογή των άρθρων 707 επ. του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τα μέτρα κατάσχεσης αυτά διατάσσονται από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Πρωτοδικείου της έδρας της Δ.Ο.Υ. που υπάγεται η φορολογική υπόθεση. Μάλιστα μπορεί να διαταχθεί και προσωρινή διαταγή χωρίς προηγούμενη κλήτευση του φορολογούμενου στο δικαστήριο ώστε να δεσμευτούν τα χρήματα μέχρι την προσδιορισθείσα δικάσιμο.
Φυσικά, στην οριστική κατάσχεση των δεσμευμένων χρημάτων, μπορεί να προχωρήσει το Δημόσιο όταν θα έχει τον απαραίτητο εκτελεστό τίτλο. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που η κατάσχεση (συντηρητική ή όχι) γίνεται σε κοινόχρηστο τραπεζικό λογαριασμό;
ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Οι καταθέσεις σε κοινό λογαριασμό διέπονται από τον ν.5638/1932 "Περί καταθέσεως εις κοινόν λογαριασμόν". Το άρθρο 4 του νόμου αυτού προβλέπει πως η κατάσχεση των καταθέσεων επιτρέπεται, έναντι όμως των κατασχόντων τεκμαίρεται αμαχήτως ότι ανήκει σε όλους τους δικαιούχους κατ` ίσα μέρη. Αυτό σημαίνει ότι σε έναν οικογενειακό λογαριασμό τεσσάρων ατόμων, η αξία που ανήκει σε κάθε έναν από τους συνδικαιούχους ανέρχεται στο ?. Η εν λόγω διάταξη έχει επικυρωθεί και νομολογιακά αφού πλείστες υπήρξαν οι δικαστηριακές αποφάσεις που απέκρουαν τις βλέψεις των δανειστών σε κατάσχεση ολόκληρου του ποσού κοινόχρηστου λογαριασμού (Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης - Αριθμός απόφασης 20409/2005)
Κ.Ε.Δ.Ε.& ΝΕΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΑΚΑΤΑΣΧΕΤΟΥ
- Ακατάσχετο και όριο αυτού
Σε περίπτωση κατάσχεσης εκ μέρους του Δημοσίου για οφειλές προς αυτό, θεσπίζει ο νόμος το λεγόμενο ακατάσχετο. Μετά από πολλές τροποποιήσεις (τελευταία με τον 4336/2015) το ακατάσχετο αυτό έχει ως εξής: "Καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.". Δεν θα περάσουμε σε λεπτομέρειες όσον αφορά εξαιρέσεις για ειδικές περιπτώσεις καθώς εκφεύγουν του αντικειμένου του παρόντος άρθρου, αλλά θα περιοριστούμε στον γενικό αυτό κανόνα.
- Κατασχέσεις βάσει του Κ.Ε.Δ.Ε. από κοινούς λογαριασμούς
Αβίαστα προκύπτει το ερώτημα για το τι γίνεται με τις κατασχέσεις στις οποίες σίγουρα θα προβεί το Δημόσιο και οι οποίες γίνονται από κοινόχρηστους λογαριασμούς. Αν διαβάσουμε το άρθρο 31 "Ακατάσχετα εις χείρας τρίτων", η τελευταία πρόταση της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού αναφέρει πως "Κάθε άλλη διάταξη, που ρυθμίζει αντίθετα προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζεται στις κατασχέσεις που επιβάλλονται στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου".
Ιδιαίτερα προβληματική και επιδεχόμενη πολλών ερμηνειών θα μπορούσε να είναι η φράση αυτή, με κύρια και σπουδαιότερη την ευθεία σύγκρουση με την ως άνω αρχή περί ισοκατανομής των ποσών εντός των κοινών λογαριασμών η οποία ως προγενέστερη καταργείται από την νεότερη και ειδικότερη. Αν ερμηνεύσουμε καθαρά γραμματικά την διάταξη αυτή μπορεί εύλογα να συναχθεί το συμπέρασμα πως για τις απαιτήσεις του Δημοσίου προς οφειλέτες με κοινούς λογαριασμούς, είναι δυνατόν να κατασχεθεί όλο το ποσό έως τα 1.250 ευρώ, αποστερώντας έτσι τους συνδικαιούχους από τις προσωπικές τους οικονομίες.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
Η εγκύκλιος 39759/1983/27.10.2015 δεν ρίχνει καθόλου φως στο θέμα αυτό. Για τον λόγο αυτό ήρθαμε σε επικοινωνία με το Υπουργείο Οικονομικών για να διευκρινίσουμε πως δεν έχουμε κάποια τέτοια αλλαγή σε ένα τόσο επίκαιρο και καυτό θέμα. Η Διεύθυνση Εισπράξεων του Υπουργείου μας επιβεβαίωσε πως εξακολουθεί να ισχύει το προηγούμενο καθεστώς και στους κοινούς λογαριασμούς θα κατάσχεται το τεκμαιρόμενο αναλογούν ποσό καταθέσεων του οφειλέτη έως και το όριο του ακατάσχετου, εφόσον ο λογαριασμός αυτός έχει δηλωθεί με την ιδιότητα αυτή.
ΑΜΥΝΑ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ο οφειλέτης κατά των πράξεων εκτέλεσης έχει τη δυνατότητα άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής ή τακτικής προσφυγής ή ανακοπής-αναστολής ανάλογα με τη φύση της οφειλής του. Άλλη διαδικασία ακολουθείται αν έχουμε οφειλές σε ταμεία και άλλη για φορολογικές οφειλές. Στα πλαίσια της άμυνας αυτής θα πρέπει να τεθεί και όποιο ζήτημα πιθανόν ανακύψει με κοινόχρηστους λογαριασμούς.
Κατά την άποψή μας το Υπουργείο δεν θα έπρεπε να αφήνει τέτοιες γενικές διατυπώσεις να αιωρούνται χωρίς τις απαραίτητες διευκρινήσεις ειδικά σε τέτοια ευαίσθητα ζητήματα οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου. Επιπρόσθετα, θα θέλαμε να τονίσουμε την ανάγκη διαμόρφωσης ενιαίας διαδικασίας επίλυσης διαφορών με το Δημόσιο (εν ευρεία έννοια) και να καταργηθεί η πολυνομία. Κ.Ε.Δ.Ε., Κ.Φ.Δ. και Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας θα πρέπει να ενσωματώσουν μια ενιαία διαδικασία.
* Ο κ. Φίλιππος Ζήρας είναι δικηγόρος του νομικού τμήματος της ArtionA.E.
Πηγή: www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου