Οι ομιλητές επισήμαναν ακόμη την πολυετή απουσία της Ελλάδας από τα διεθνή δρώμενα της αγοράς υδρογονανθράκων, καθώς και την ανάγκη βελτίωσης του σχετικού θεσμικού πλαισίου, που σήμερα αποθαρρύνει τους επενδυτές.
Σε γραπτό χαιρετισμό του, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιάννης Μανιάτης, γνωστοποίησε ότι πολύ σύντομα θα οδεύσει στο υπουργικό συμβούλιο «για μια δεύτερη ανάγνωση» το σχετικό πολυνομοσχέδιο για την αγορά υδρογονανθράκων, ώστε ακολούθως να οδεύσει προς ψήφιση στη Βουλή. Παράλληλα, υπό επεξεργασία βρίσκεται το Προεδρικό Διάταγμα για το καταστατικό λειτουργίας του φορέα που θα αναλάβει να συντονίσει το όλο εγχείρημα.
Την ελπίδα ότι η αυστηρότητα του ελληνικού κράτους στη διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων γύρω από το πετρέλαιο δεν θα εξαντληθεί στην ανάθεση των ερευνών, αλλά θα συνεχιστεί και όταν –και αν με το καλό- φτάσει να διαπραγματευτεί την εκμετάλλευση, εξέφρασε ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Τάσος Κονακλίδης. «Αυτό το τονίζω», είπε, «επειδή έχουμε γίνει επανειλημμένα μάρτυρες λεόντειων συμβάσεων, όπου εμείς δεν ήμασταν ποτέ το λιοντάρι». Ο ίδιος εξέφρασε τον φόβο ότι, λόγω της δεινής κατάστασης της Ελλάδας, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος «να δώσουμε τα πρωτοτόκια για φακές και δεν αναφέρομαι μόνο στους υπαρκτούς ή τους αναμενόμενους υδρογονάνθρακες, αλλά και στους λιγνίτες και τα υδροηλεκτρικά έργα».
«Κατηγορηματικά θετική» είναι η απάντηση στο ερώτημα περί ύπαρξης ή μη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, αν και πρέπει να γίνει σαφές ότι «Αλάσκες στην Ελλάδα δεν υπάρχουν», όπως επισήμανε κατά την ομιλία του στην εκδήλωση ο τεχνικός σύμβουλος της Ενεργειακής Αιγαίου ΑΕ, δρ Κωνσταντίνος Νικολάου.
«Υπάρχουν 11 ενεργά πετρελαϊκά κοιτάσματα, κυρίως σε δυτική Ελλάδα και ανατολική Θράκη», σημείωσε και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα είναι ουσιαστικά ανεξερεύνητη χώρα, αφού έχουν γίνει μόλις 175 γεωτρήσεις, εκ των οποίων μόνο οι 20-22 ήταν αντιπροσωπευτικές με βάση τα σημερινά δεδομένα (τη στιγμή που μόνο στα κοιτάσματα του Πρίνου, σε εμβαδόν 450 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχουν πραγματοποιηθεί 25!).
Σύμφωνα με τον δρα Νικολάου, το γεγονός ότι η Ιταλία, η Κροατία και η Αλβανία έχουν ανάλογα συστήματα, επιβεβαιώνει το ενδεχόμενο ύπαρξης κοιτασμάτων και στην Ελλάδα.
Ο ίδιος σημείωσε ότι, στην παρούσα φάση, η Ελλάδα μπορεί να κάνει και χωρίς ΑΟΖ, αφού υπάρχει η υφαλοκρηπίδα, η οποία λύνει πολλά θέματα.
Πάντως, πρόσθεσε, για να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα, επιβάλλεται να ενεργοποιηθεί ο σχετικός ενιαίος μηχανισμός, ο οποίος θα αναλάβει μεταξύ άλλων τη βελτίωση του νομικού πλαισίου, για να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές, αλλά και να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια.
Ο δρ Νικολάου σημείωσε ακόμη ότι οι έρευνες στα κοιτάσματα του Πρίνου συνεχίζονται και «αν δεν βρεθεί κάτι, το κοίτασμα σιγά-σιγά τελειώνει». Ωστόσο, η εταιρία προχωρά σε περαιτέρω έρευνες στον Πρίνο, ώστε να εξασφαλίσει την παραγωγή και στα χρόνια που θα έρθουν.
"Παγωμένη" παραμένει, παρά την κινητικότητα σε επίπεδο εξαγγελιών, η ερευνητική δραστηριότητα για την αναζήτηση υδρογοναθράκων στην Ελλάδα, πέραν του κοιτάσματος στον Βόρειο Πρίνο, όπως επισήμανε ο καθηγητής του ΑΠΘ, Γρηγόρης Τσόκας, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΥΠΕΚΑ για την Αξιοποίηση και Επεξεργασία του Εθνικού Αρχείου Eρευνών.
Ο ίδιος σημείωσε ότι, προκειμένου να αυξηθούν οι ερευνητικές γεωτρήσεις, απαραίτητη είναι η αναθεώρηση της νομοθεσίας στην Ελλάδα και του καθεστώτος των αδειοδοτήσεων, ενώ επιβάλλεται να δοθούν κίνητρα στους υποψήφιους επενδυτές.
Ο κ. Τσόκας τόνισε, τέλος, ότι τα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, στη διάρκεια δραστηριοτήτων του είδους, πρέπει να λαμβάνονται με βάση τις πλέον σύγχρονες διεθνείς προδιαγραφές.
«Ανενεργή περιοχή» στην έρευνα πετρελαίου είναι η Ελλάδα, αφού τα τελευταία 15 χρόνια κάθε σχετική κίνηση έχει ουσιαστικά διακοπεί, με εξαίρεση Πρίνο και Ν. Καβάλα, όπως σημείωσε ο διευθυντής Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων, Ιωάννης Γρηγορίου. Σχολιάζοντας το ερώτημα "υπάρχει πετρέλαιο στην Ελλάδα;" ο ίδιος σημείωσε ότι τα αποτελέσματα των γεωχημικών και γεωλογικών ερευνών είναι ενθαρρυντικά.
Κατά τον κ. Γρηγορίου, η Ελλάδα διαθέτει πολλές ανεξερεύνητες περιοχές: «υπάρχουν γεωλογικοί πετρελαιοπιθανοί στόχοι, σε βάθος μεγαλύτερο των 4.000 μέτρων , που δεν έχουν ερευνηθεί μέχρι σήμερα, καθώς και σε βάθη νερού άνω των 500 μέτρων , ενώ μηδενική είναι η έρευνα για φυσικό αέριο και shale gas (σ.σ. αέριο αργιλικού σχιστόλιθου)», σημείωσε.
Ενδεικτικό της αδράνειας είναι το γεγονός ότι, με βάση έρευνα της IHS PEPS, η Ελλάδα κατατάσσεται 75η μεταξύ 115 χωρών από άποψη δραστηριοτήτων Έρευνας και Παραγωγής (Ε & Π) υδρογονανθράκων. Στη συνολική επιχειρηματική κατάταξη 115 χωρών της IHS PEPS, κατέχει την 83η θέση, έναντι της 52ης για τη Βουλγαρία, 42ης για την Τουρκία, 40ής για την Πορτογαλία και της 23ης για τη Ρουμανία.
«Σήμερα, παρά τις συνεχείς κυβερνητικές εξαγγελίες, δεν προχωρεί ούτε η ίδρυση φορέα, ούτε η αλλαγή του νόμου 2289/95 [...] Το μοναδικό κοίτασμα, στην περιοχή του Πρίνου, διέπεται από ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις, εξαιρετικά ευνοϊκές για τον ανάδοχο, ενώ ο μοναδικός γύρος παραχωρήσεων, για τέσσερις περιοχές, που έγινε το 1997, δεν είχε θετικά αποτελέσματα, αφού κατέληξε σε ανεκπλήρωτες ερευνητικές υποχρεώσεις και τελικά επιστροφή περιοχών», υποστήριξε ο κ. Γρηγορίου.
Εξέφρασε, τελικά, την πεποίθηση ότι υπάρχει μέλλον για την Ε & Π υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, αρκεί η πολιτεία να ιδρύσει άμεσα έναν ευέλικτο και σωστά στελεχωμένο κρατικό φορέα που θα προκηρύσσει και με διαφανείς διαδικασίες θα παραχωρεί και θα ελέγχει τα δικαιώματα Ε & Π σε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες με αποδεδειγμένη οικονομική επάρκεια και εμπειρία. Ο φορέας αυτός προτείνεται να είναι αρμόδιος για τη δημιουργία σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου, την επιλογή των προς παραχώρηση περιοχών με αυστηρά κριτήρια, την επιχειρηματική προώθηση των επιλεγμένων περιοχών, την απολύτως διαφανή επιλογή των αναδόχων και την αυστηρή παρακολούθηση των εργασιών.
«Αβασάνιστη» χαρακτήρισε τη σεναριολογία για ύπαρξη πολύ μεγάλων κοιτασμάτων στην Ελλάδα ο γενικός διευθυντής του ΙΓΜΕ, Κώστας Παπαβασιλείου, σημειώνοντας ότι τίποτα δεν είναι βέβαιο, αν δεν υπάρξουν, μετά από έρευνες υποδομής, οι απαραίτητες γεωφυσικές έρευνες και κυρίως δισδιάστατα και τρισδιάστατα σεισμικά μεγάλου βάθους. «Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας», είπε ο κ. Παπαβασιλείου και απέδωσε εύσημα στην Κύπρο για τις ταχύτατες διαδικασίες, όπου η πρώτη ερευνητική γεώτρηση από τη Noble Energy θα γίνει εντός του τρίτου τριμήνου του 2011. Πρόσθεσε δε, ότι το ΙΓΜΕ, με την εκτεταμένη και πολυετή τεχνογνωσία που διαθέτει, μπορεί να συνδράμει σημαντικά στις έρευνες, εξοικονομώντας κεφάλαια για το ελληνικό κράτος.
Σε ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό περιβάλλον λαμβάνει χώρα η προσπάθεια για αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στον ελλαδικό χώρο, για τουλάχιστον τρεις λόγους: πρώτον, οι υφιστάμενες και προγραμματισμένες διασυνδέσεις του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) με συστήματα μεταφοράς των κρατών-μελών της ΕΕ, παρέχει τη δυνατότητα διαμετακόμισης σημαντικών ποσοτήτων αερίου προς τις κοινοτικές χώρες. Δεύτερον, ολοκληρώνεται η εσωτερική αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ και, τρίτον, δίδεται προτεραιότητα σε έργα και επενδύσεις, που διαφοροποιούν τις πηγές τροφοδοσίας και τις οδούς μεταφοράς φυσικού αερίου προς τον καταναλωτή. Τα παραπάνω επισήμανε ο διευθυντής Εμπορίας Ρυθμιζόμενων Υπηρεσιών ΔΕΣΦΑ ΑΕ, Σωτήριος Μπράβος και πρόσθεσε: «Η εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς Φυσικού Αερίου δίδει νέες προοπτικές και παρέχει προτεραιότητα σε έργα και επενδύσεις που συμβάλλουν στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από Τρίτες χώρες, αλλά και στη διαφοροποίηση των οδών μεταφοράς».
