Illustration by Bloomberg View

Hey, Germany: You Got a Bailout, Too

By the Editors May 24, 2012 2:00 AM GMT+0300

In the millions of words written about Europe’s debt crisis, Germany is typically cast as the responsible adult and Greece as the profligate child. Prudent Germany, the narrative goes, is loath to bail out freeloading Greece, which borrowed more than it could afford and now must suffer the consequences.
Would it surprise you to know that Europe’s taxpayers have provided as much financial support to Germany as they have to Greece? An examination of European money flows and central-bank balance sheets suggests this is so.
Let’s begin with the observation that irresponsible borrowers can’t exist without irresponsible lenders. Germany’s banks were Greece’s enablers. Thanks partly to lax regulation, German banks built up precarious exposures to Europe’s peripheral countries in the years before the crisis. By December 2009, according to the Bank for International Settlements, German banks had amassed claims of $704 billion on Greece, Ireland, Italy, Portugal and Spain, much more than the German banks’ aggregate capital. In other words, they lent more than they could afford.
When the European Union and the European Central Bank stepped in to bail out the struggling countries, they made it possible for German banks to bring their money home. As a result, they bailed out Germany’s banks as well as the taxpayers who might otherwise have had to support those banks if the loans weren’t repaid. Unlike much of the aid provided to Greece, the support to Germany’s banks happened automatically, as a function of the currency union’s structure.

How It Worked

Here’s how it worked. When German banks pulled money out of Greece, the other national central banks of the euro area collectively offset the outflow with loans to the Greek central bank. These loans appeared on the balance sheet of the Bundesbank, Germany’s central bank, as claims on the rest of the euro area. This mechanism, designed to keep the currency area’s accounts in balance, made it easier for the German banks to exit their positions.
Now for the tricky part: As opposed to the claims of the private banks, the Bundesbank’s claims were only partly the responsibility of Germany. If Greece reneged on its debt, the losses would be shared among all euro-area countries, according to their shareholding in the ECB. Germany’s stake would be about 28 percent. In short, over the last couple of years, much of the risk sitting on German banks’ balance sheets shifted to the taxpayers of the entire currency union.
It’s hard to quantify exactly how much Germany has benefited from its European bailout. One indicator would be the amount German banks pulled out of other euro-area countries since the crisis began. According to the BIS, they yanked $353 billion from December 2009 to the end of 2011 (the latest data available). Another would be the increase in the Bundesbank’s claims on other euro-area central banks. That amounts to 466 billion euros ($590 billion) from December 2009 through April 2012, though it would also reflect non-German depositors moving their money into German banks.
By comparison, Greece has received a total of about 340 billion euros in official loans to recapitalize its banks, replace fleeing capital, restructure its debts and help its government make ends meet. Only about 15 billion euros of that has come directly from Germany. The rest is all from the ECB, the EU and the International Monetary Fund.

Better Prepared

Germany’s changing financial exposure has major implications for its role as a leader of Europe’s response to the crisis. Before Germany’s banks pulled back their funds, they stood to lose a ton of money if Greece left the euro. Now any losses will be shared with the taxpayers of the entire euro area -- particularly France, whose banks still have a lot of outstanding loans to Greece. Perhaps this is what some German officials mean when they say that the euro area is better prepared for a Greek exit.
Ultimately, though, the cost of letting Greece go would come home to Germany. If bank runs and market turmoil forced Portugal, Spain, Italy and others out of the euro area as well, the losses could wipe out much of the capital of German banks. Not to mention the longer-term damage the euro breakup would do to the exports that drive Germany’s economy, and the potential demise of a European project designed to prevent a repeat of the horrors of two world wars.
To prevent such an outcome, with or without Greece, Germany will have to do everything it has so far refused, and more. This would include allowing the ECB to stand behind the debt of sovereigns. The euro area also needs a mechanism that would transfer money to economically troubled countries just as automatically as the region’s payment system bailed out Germany -- an element economists have long said is crucial to making the euro area a workable currency union. As we have advocated, a joint unemployment insurance fund could be a first step toward such a fiscal union.
As German Chancellor Angela Merkel considers the next step in the euro crisis -- one that could help the euro area return to growth or, alternatively, risk the survival of the entire currency union -- she should keep in mind that her country is indebted to the euro system as much as Greece is.
Read more opinion online from Bloomberg View. Subscribe to receive a daily e-mail highlighting new View columns, editorials and op-ed articles.
Today’s highlights: the View editors on the problems with the Facebook IPO; Clive Crook on Europe at the brink; Jonathan Alter on political substance and slander; Ezra Klein on the fight over Bain; Caroline Baum on overregulating banks; Tobias Moskowitz on data-driven policy; Panagis Vourloumis on Greek shock therapy; Junheng Li on China’s economic misinformation.
To contact the Bloomberg View editorial board: view@bloomberg.net.
 http://www.bloomberg.com

 ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ  http://www.euro2day.gr/

Πώς τα πακέτα διάσωσης σώζουν τους… Γερμανούς

Δημοσιεύθηκε: 07:54 - 25/05/12

Ξεχάστε αυτά που ξέρατε. Τα πακέτα διάσωσης δεν ήταν μια απλόχερη προσφορά της Γερμανίας προς το Νότο αποκαλύπτει το Bloomberg View, η στήλη γνώμης που υπογράφουν οι συντάκτες του πρακτορείου.

Όπως αναφέρουν, «Στα εκατομμύρια των λέξεων που έχουν γραφτεί για την κρίση χρέους της Ευρώπης, η Γερμανία παρουσιάζεται συνήθως ως ο υπεύθυνος ενήλικας και η Ελλάδα ως το σκανδαλιάρικο παιδί. Σύμφωνα με αυτή την κλασική αφήγηση της κρίσης, η συνετή Γερμανία είναι απρόθυμη να διασώσει τον επαίτη της Ευρώπης, την Ελλάδα, η οποία δανείστηκε περισσότερα από όσα μπορούσε και τώρα πρέπει να πληρώσει τις συνέπειες.

Θα σας προκαλούσε έκπληξη αν μαθαίνατε ότι οι φορολογούμενοι της Ευρώπης έχουν προσφέρει στη Γερμανία την ίδια οικονομική στήριξη που έχουν προσφέρει και στην Ελλάδα; Kι, όμως, στο συμπέρασμα αυτό οδηγεί μια προσεκτική ματιά στις κινήσεις κεφαλαίων στην Ευρώπη και στους ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών».

Ας ξεκινήσουμε από την απλή παρατήρηση: δεν υπάρχουν ανεύθυνοι δανειολήπτες χωρίς ανεύθυνους πιστωτές, σημειώνουν. Οι γερμανικές τράπεζες ήταν το «μέσο διευκόλυνσης» της Ελλάδας. Κυρίως λόγω των χαλαρών ρυθμίσεων, οι γερμανικές τράπεζες διέθεσαν τεράστια ποσά και έτσι απέκτησαν τα χρόνια πριν την κρίση τεράστια έκθεση στις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, ως το Δεκέμβριο του 2009 η έκθεση των τραπεζών στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία έφτανε στα 704 δισ. δολάρια. Ποσό κατά πολύ μεγαλύτερο από το συνολικό άθροισμα των κεφαλαίων τους.

Με λίγα λόγια, δάνεισαν πολύ περισσότερα από όσα μπορούσαν να αντέξουν.
Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έσπευσαν να διασώσουν τις χειμαζόμενες από την κρίση χώρες, προσέφεραν στις γερμανικές τράπεζες της δυνατότητα να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, σημειώνει το πρακτορείο.

Ουσιαστικά, διέσωσαν τις γερμανικές τράπεζες καθώς και τους φορολογούμενους, οι οποίοι αν δεν αποπληρώνονταν τα δάνεια θα έπρεπε να στηρίξουν αυτές τις τράπεζες. Σε αντίθεση με μεγάλο μέρος της βοήθειας προς την Ελλάδα, η στήριξη στις γερμανικές τράπεζες προσφέρθηκε αυτόματα, ως μια λειτουργία της δομής της νομισματικής ένωσης.

Να πως έγινε αυτό: Όταν οι γερμανικές τράπεζες απέσυραν χρήματα από την Ελλάδα, οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης αντιστάθμισαν συλλογικά τις συγκεκριμένες εκροές με δάνεια προς την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας.

Τα δάνεια αυτά εγγράφτηκαν στον ισολογισμό της Bundesbank, την κεντρική τράπεζα της Γερμανίας, ως απαιτήσεις στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Ο μηχανισμός αυτός, σχεδιασμένος για να κρατά σε ισορροπία τους ισολογισμούς της ευρωζώνης, έκανε πιο εύκολη την απόσυρση των γερμανικών τραπεζών από τις θέσεις τους.

Και τώρα η ταμπακιέρα:

Σε αντίθεση με τις απαιτήσεις των ιδιωτικών τραπεζών, οι απαιτήσεις της Bundesbank αποτελούσαν μόνο εν μέρει ευθύνη της Γερμανίας. Αν η Ελλάδα αποκήρυσσε το χρέος της, οι απώλειες θα κατανέμονταν μεταξύ όλων των κρατών μελών της ευρωζώνης, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην ΕΚΤ. Το μερίδιο της Γερμανίας θα ήταν στο 28%, σημειώνουν οι συντάκτες.

Με λίγα λόγια, τα τελευταία δύο χρόνια, μεγάλο μέρος του ρίσκου που βρισκόταν στους ισολογισμούς γερμανικών τραπεζών μεταφέρθηκε στους φορολογούμενους όλης της ευρωζώνης.

Είναι δύσκολο να υπολογιστεί ακριβώς πόσο επωφελήθηκε η Γερμανία από την ευρωπαϊκή της διάσωση. Μια ένδειξη θα ήταν το ποσό που απέσυραν οι γερμανικές τράπεζες από τις χώρες της ευρωζώνης από την έναρξη της κρίσης. Σύμφωνα με τη ΤΔΔ, τράβηξαν 353 δισ. δολάρια από το Δεκέμβριο του 2009 ως το τέλος του 2011. Μια άλλη θα ήταν η αύξηση των απαιτήσεων της Bundesbank στις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης. Αυτή αντιστοιχεί σε 466 δισ. ευρώ από το Δεκέμβριο ως τον Απρίλιο του 2012, αλλά περιλαμβάνει και μη γερμανούς καταθέτες που μετέφεραν τα χρήματα τους σε γερμανικές τράπεζες.

Στον αντίποδα, η Ελλάδα έλαβε συνολικά 340 δισ. ευρώ σε επίσημα δάνεια για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες της, να αντικαταστήσει τα κεφάλαια που έφυγαν στο εξωτερικό, να αναδιαρθρώσει το χρέος της και να βοηθήσει τις τράπεζες να τα βγάλουν πέρα. Μόνο 15 δισ. ευρώ ήρθαν κατευθείαν από τη Γερμανία. Τα υπόλοιπα προήλθαν από την ΕΚΤ, την Ε.Ε. και το ΔΝΤ.

Η αλλαγή της χρηματοπιστωτικής έκθεσης της Γερμανίας έχει τεράστια σημασία για τον ηγετικό της ρόλο στην απάντηση της Ευρώπης στην κρίση διαπιστώνει το Bloomberg View. Eξηγεί ότι «προτού οι γερμανικές τράπεζες τραβήξουν πίσω τα κεφάλαια τους, διακινδύνευαν να χάσουν πολλά λεφτά στην περίπτωση που η Ελλάδα έφευγε από το ευρώ. Τώρα οι ζημίες θα καταμεριστούν μεταξύ των φορολογούμενων όλης της ευρωζώνης – ιδίως της Γαλλίας, οι τράπεζες της οποίας έχουν ακόμα πολλά ενεργά δάνεια στην Ελλάδα. Ενδεχομένως, αυτό εννοούν ορισμένοι Γερμανοί αξιωματούχοι όταν λένε ότι η ευρωζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μια ελληνική έξοδο».

Εν τέλει όμως, το κόστος από μια επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή θα επιστρέψει στη Γερμανία. Αν ο τραπεζικός πανικός και η αναταραχή στις αγορές ανάγκαζαν την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και άλλες χώρες να φύγουν και αυτές από το ευρώ, οι απώλειες θα εξαφάνιζαν μεγάλο μέρος των κεφαλαίων των γερμανικών τραπεζών. Μια διάλυση του ευρώ θα είχε σημαντικές επιπτώσεις και στις εξαγωγές της Γερμανίας, ενώ θα διακινδύνευε την ύπαρξη της ίδιας της Ε.Ε. και την προσπάθεια να μην επαναληφθούν οι φρικαλεότητες των δύο παγκοσμίων πολέμων.

Για να αποτρέψει αυτή την κατάληξη, με ή χωρίς την Ελλάδα, η Γερμανία θα πρέπει να κάνει όσα έχει αρνηθεί ως τώρα και ακόμη περισσότερα. Πρώτον, να επιτραπεί στην ΕΚΤ να καλύψει το χρέος των κρατών μελών.

Δεύτερον, την δημιουργία ενός μηχανισμού στην ευρωζώνη που θα μετέφερε χρήματα σε οικονομικά αδύναμες χώρες, με τον ίδιο αυτοματοποιημένο τρόπο που πραγματοποιήθηκε η διάσωση της Γερμανίας. Ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο ασφάλισης των ανέργων, θα ήταν ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Την ώρα που η κ. Μέρκελ επεξεργάζεται ποιο θα είναι το επόμενο βήμα στη ευρωπαϊκή κρίση, πρέπει να έχει καλά στο μυαλό της ότι η χώρα της χρωστάει πολλά στο ευρωσύστημα όπως και η Ελλάδα, καταλήγει η ανάλυση.